جانداران
جاندار یا اَندامگان، یا ارگانیسم بهمعنای یک سامانهٔ زنده و پیچیده از اعضاست که با تأثیرشان بر یکدیگر، امکان سازگاری با محیط و تضمین بقا و پایداری کلّ آن موجود زنده (جاندار) را فراهم میکنند. دربرابر موجود بی جان که جماد نام دارد.
واژهٔ ارگانیسم، از واژهٔ یونانی باستان organon بهمعنی ابزار یا وسیله اقتباس شدهاست.
موجودات زنده با عاملهای زیر از غیرزندهها متمایز میشوند:
- پاسخ به محرک
- تولید مثل
- رشد
- بقا و ترمیم خود
- تنفس
طبقه بندی جانداران
بیمهرگان گروه بزرگی از جانوران را تشکیل میدهند که در همه جای کره زمین پراکنده هستند و شامل شاخهها و ردههای زیادی هستند. بیمهرگان فراوانترین گروه جانوران روی زمیناند.
الف) بیمهرگان ساده مانند اسفنجها، کیسهتنان و کرمها.
ب) بیمهرگان پیشرفته مانند نرمتنان، بندپایان و خار پوستان.
به طور مثال حشرات که هم در خشکی و هم در آب قابلمشاهدهاند؛ بدنی شامل سر، سینه و شکم دارند. معمولاً دارای سه جفت پا و دو جفت بال هستند که به سینه متصل است.
چشمهای آن ها ساده و مرکب است. علت سازگاری مناسبشان درطبیعت این است که از غذاهای متنوع استفاده میکنند و سرعت زیاد تولیدمثل دارند. (مگس، سنجاقک، ملخ)
مهرهداران:
بدن این جانداران دارای سر، تنه و دم است. دارای اسکلت داخلی می باشند و مغز آن ها درون جمجمه قرار دارد. دستگاه گردش خون بسته دارند؛ خون آن ها دارای گلبول های سفید و هموگلوبین در گلبول های قرمز است.
الف) مهرهداران خونسرد مانند ماهیها، دوزیستان.
ب) مهرهداران خونگرم مانند پرندگان و پستانداران.
ماهیها از لحاظ شکل، رنگ و اندازه و نوع غذای مصرفی و نوع رفتارها، با یکدیگر متفاوتند.
خزندگان:
لاکپشتها، سوسمارها، مارها و تمساحها خزندگانی هستند که ساکن خشکی و یا به طور ثانویه در آب زندگی میکنند. این جانوران در پوست خود پولکدارند و با شش تنفس میکنند، قلب آنها چهار حفرهای است. تخمگذار و تخم آنها دارای پوسته است دایناسورها قدیمیترین خزندگان هستند که حدود 65 میلیون سال پیش بر روی زمین زندگی می کردهاند.
پرندگان:پوست آنها دارای پر و منقار آنها شاخی است. در این جانوران دستها تبدیل به بال شده است. قلب آنها چهار حفرهای است دمای بدن آنها ثابت است (خون گرم) حدود 10 هزار گونه آنها شناخته شده است. پرها که سبک و مقاومند بدن را گرم نگه میدارند و هم به پرواز کمک میکند. پرندگان از لحاظ شکل بدن، پاها، منقار ... فرق های زیادی باهم دارند.
پستانداران:
پستانداران در همه جای زمین زندگی میکنند.
ویژگیهای مشترک آنها عبارتنداز:
پوست آنها مو دارد.
قلب چهار حفرهای دارند.
گلبول های قرمز خون هسته ندارند.
حفره عمومی توسط دیافراگم به دو بخش تقسیم شده است
دما بدن ثابت دارند.
لقاح داخلی دارند و مراحل رشد جنین در درون رحم صورت میگیرد و نوزاد از غدد پستانی شیر میخورد. حدود 5000 گونه پستاندار شناخته شده است.
قدرت یادگیری پستانداران نسبت به سایر مهرهداران زیاد تر است.