گیاهان

گیاهان

گیاهان گروه بزرگی از گونه های زنده شامل موجوداتی مانند درختان،علف ها،سرخس ها و خزه است.

تعریف کلمهٔ گیاه دشوار است. اگرچه گیاه شناسان محدودهٔ رده‌بندی گیاهان را تعریف کرده‌اند، مرزهای تعیین‌کنندهٔ اعضاء رده‌بندی گیاهان بسیار اختصاصی تر از تعریف‌های رایج گیاه است. گیاهانی که ما هر روز با آن‌ها مواجه هستیم، معمولاً متعلق به گروه گیاهان آوندی می‌باشند. ما گیاه را به عنوان یک موجود زنده یوکاریوت و دارای تعداد زیادی سلول تعریف می‌کنیم که عموماً فاقد اندام‌های حسی یا حرکت ارادی بوده و در صورت رشد کامل دارای ریشه، ساقه و برگ می‌باشند. اما از نظر گیاه‌شناسی فقط گیاه آوندی دارای ریشه، ساقه و برگ است. تعریف دیگر گیاه که فراگیرتر می‌باشد، عبارت است از هرچیزی که فتواتوتروف می‌باشد- یعنی غذای خودش را از مواد خام غیر آلی و نور خورشید تولید کند. برای فردی که بر نقش خاصی که گیاهان در یک اکوسیستم بازی می‌کنند متمرکز شود این تعریف غیر منطقی نیست. اما در بین فتواتوتروف‌ها، پروکاریوت‌هایی (پیش هسته) مخصوصاً باکتری‌های فتواتوتروف و سیانوفیت‌ها وجود دارند. سیانوفیت‌ها را گاهی اوقات (به دلایل خوبی) جلبک‌های سبز– آبی می‌نامند. در اینجا این مشکل بوجود می‌آید که بیشتر مردم از جمله گیاه شناسان قدیمی قارچ خوراکی را گیاه می‌نامند اگرچه قارچ خوراکی اندام باردهی قارچ می‌باشد (حوزه قارچها)، و اصلاً فتواتوتروف نبوده، بلکه گندخوار (saprophytic) می‌باشد؛ و بیش از چند گونه گیاهان گل دار، قارچ‌ها و باکتری‌ها وجود دارند که انگلی هستند.

طبقه بندی گیاهان

برای آسان شدن کار مطالعه گیاهان روی کره زمین طبقه بندی آن ها ضرورت دارد.
پیکر گیاهان از سلول ساخته شده است.
سلول ها به غذا و اکسیژن نیاز دارند تا بتوانند به زندگی خود ادامه دهند، تولید مثل کنند و باعث رشد گیاه شوند.

در گیاهان دستگاهی مانند دستگاه گوارش و تنفس جانوران وجود ندارد.
تشخیص گیاهان همیشه آسان نیست.
 تشخیص گیاهان همیشه آسان نیست زیرا در بعضی از آنها ریشه، ساقه و برگ وجود ندارد.
ارسطو گیاهان را بر اساس نوع ساقه به سه دسته تقسیم بندی کرد.
1 - درخت ها: گیاهانی که یک ساقه چوبی دارند.
2 – درختچه ها: گیاهانی که چند ساقه چوبی دارند.
3 – علف ها: گیاهانی که ساقه نرم دارند.
لینه گیاهان را براساس شکل و ساختمان گل و دانه تقسیم بندی کرد.
روش تقسیم بندی لینه بسیار دقیق بود و امروزه هم مورد استفاده قرار می گیرد.
امروزه گیاهان را بر اساس داشتن یا نداشتن آوند طبقه بندی می کنند.
آوندها مسیر حرکت مواد مختلف در گیاهانند.بیشتر گیاهان را گیاهان گلدار تشکیل می دهند و گوناگونی سرخس ها و بازدانه ها کمتر از آنهاست.
خزه ها گروه کوچکی از گیاهان به شمار می آیند.

تقسیم بندی گیاهان:بدون آوند و بدون دانه: مثل خزه ها
 بدون دانه مثل سرخس
گیاهان آوند دار- دانه دار
 مخروط دار(باز دانه) مثل کاج و سرو
 گل دار(نهان دانه) مثل اکثرگیاهان
خزه ها ریشه، ساقه و برگ واقعی ندارند.
در گیاهان مخروط دار یا بازدانه، دانه ها روی پولک مخروط ها قرار دارند.
در گیاهان گل دار یا (نهان دانه)، دانه در داخل میوه پنهان است.

خزه ها:
خزه ها رشته های باریکی دارند که به جای ریشه عمل می کند.
خزه ها اجزای کوچک و سبز و برگ مانندی دارند که دور بخشی به شکل ساقه قرار گرفته اند.
خزه ها به جای آنکه از رشد دانه به وجود آیند از رویش هاگ حاصل می شوند.
هاگ: هاگ سلولی است که می تواند به تنهایی رشد کرده و جاندار کاملی را تشکیل دهد.
اگر هاگ های خزه پس از پاره شدن هاگدان در جای مناسبی قرار گیرند رشد کرده و خزه جدیدی را به وجود می آورند.
خزه ها آوند ندارند.
خزه ها همیشه به طور گروهی می رویند و نمی توان آن ها را به صورت تنها یافت.
خزه ها فقط در جای مرطوب زندگی می کنند.
انواع مختلفی از خزه ها در گیلان و مازندران در جنگل ها و روی تنه بعضی از درختان وجود دارند.

سرخس ها:
سرخس ها ریشه، ساقه و برگ دارند.
سرخس ها ریشه، ساقه و برگ دارند اما گل نمی دهند.
سرخس ها مانند خزه ها با هاگ زیاد می شوند.
سرخس ها مخصوص مناطق مرطوب اند و به طور طبیعی در جنگل ها ی شمال ایران وجود دارند.
محل زندگی سرخس ها: 

1 – به طور طبیعی در جنگل های شمال ایران زندگی می کنند.
2 – گاهی در کنار استخرها، جوی ها و اطراف چاه ها می رویند.
هاگینه مجموعه هاگدان ها است.
هاگینه مجموعه هاگدان هایی است  که در داخل هر کدام تعداد بسیار زیادی هاگ وجود دارد.
محل تولید هاگینه: در پشت برگ های سرخس
نحوه تولید هاگینه: در ماه های معینی از سال در پشت برگ سرخس ها لکه های زردی ایجاد می شود که پس از مدتی به صورت برآمدگی های قهوه ای رنگی به نام هاگینه در می آیند.
اگر هاگ های سرخس در جای مناسب و مرطوب بیفتند  تبدیل به سرخس جدید می شوند.

بازدانه ها:
در گیاهان مخروط دار یا بازدانه، دانه ها روی پولک مخروطها قرار دارند.
قدیمی ترین درختان امروزی از بازدانه ها هستند (سن بعضی از این درختان را تا پنج هزار سال هم تعیین کرده اند).
مثال برای بازدانه ها: کاج و سرو
کاج:
کاج ها تقریبا در همه سال سبز هستند.
کاج ها تقریبا در همه سال سبز هستند زیرا برگ های آنها مثل درختان دیگر در پاییز زرد نمی شود.
کاج ها و سروها گل نمی دهند اما به جای آن مخروط هایی دارند که دانه ها در درون آن ها رشد می کنند به همین علت به آنها مخروط دار می گویند.
نام دیگر بازدانه ها گیاهان مخروط دار است.
به بازدانه ها گیاهان مخروط دار هم می گویند زیرا به جای گل مخروط هایی دارند که دانه ها درون آنها رشد می کنند.
انواع مخروط:

1 – مخروط نر

2 – مخروط ماده

نهان دانه ها:
در گیاهان گل دار یا (نهان دانه) دانه در داخل میوه پنهان است.
تمام بوته ها و درختانی که گل می دهند در گروه گیاهان گل دار یا نهان دانه هستند.
گیاهان گل دار فراوان ترین و گوناگون ترین گیاهان روی زمین هستند.
نهان دانه ها ریشه، ساقه، برگ، گل، میوه و دانه دارند.
انواع نهان دانه ها: 
1 – تک لپه ای ها
2 – دو لپه ای ها